Нургалеев Ростам

ЭБУ ХЭНИФЭ МЭЗЬЭБЕ БУЕНЧА НАМАЗ УКУ РЭВЕШЕ.









Казан 2013

  УДК 340:297(075)
  ББК 67.0:86.38
         Н 90




  Торжемоче: Свердлов обл. Березовск шоhоренец «Айгел» мочетенец имамы Гиндуллин Радиф Рафаилович






 Н 90 Нургалеев Ростам 96y Хонифо мозЬоб)е буенча намаз уку ровеше: уку осбабы. - Яр Чаллы: «Ислам нуры» эшмокорлек y;3oi'c. - 2013.




















© Нургалеев Р.М., 2013

СОДЕРЖАНИЕ





                СОДЕРЖАНИЕ




КЕРЕШ.......................................3
1. НАМАЗНЫЦ Р0КЕННОРЕ.......................5
2. НАМАЗ УКУ РОВЕШЕ.........................6
 Ният...................................... 6
 Тэкбир эйткэндэ кулларны кутэру............7
 Кулларны баглау рэвеше.....................9
 Сэнэ догасын уку..........................10
 Тэгэууз heM бэсмэлэh......................10
 “Фатиха” heM башка сYpэлэpне уку..........11
 Эчтэн “Эмин” дип эйту.....................12
 Рокугъкэ heM сэщдэгэ барганда тэкбирне кулларны кутэрмичэ эйту............................13
 Рокугь heM сэждэ тэсбихе..................16
 Рокугьтэн кутэрелгэндэ тэсмиг эйту........16
 Сэждэ кылу................................17
 Икенче сэжДэДэн соц утырмыйча торып басу..18
 ТэшэhhYд heM салаватны уку................19
 Намаз ахырында сэлам биру.................21
 Намаз укучыныц намаздан соц калу урыны....23
 Намазда баш киеме кию.....................23
3. ПОМОГАТЬ БЕЛО УКЫЛА ТОРГАН НАМАЗ........24
 Намаз вакытында имам булыр очен иц кулай кешене билгелэу тэртибе..........................25
 Сафларны тигезлэу.........................25
 Намазныц калдырылган олешен тутыру........27
4. НАМАЗНЫЦ ВАЖЦПЛАРЫ......................28
5. НАМАЗ ВАКЫТЫНДА YТОЛЕРГО КИЦОШ ИТЕЛГОН ГАМОЛЛОР (С0ННОТЛОР)...............32
6. НАМАЗДАГЫ ЯЛГЫШЛЫКЛАРНЫ Т0ЗОТУ.........36

3 )

                КЕРЕШ





  Безнец яшьлэрдэн еш кына шундый сYзлэр ишетергэ туры килэ: имеш, ЭбY-Хэнифэ шэригать хокемнэрен ацлатканда Yзенец шэхси фикеренэ, зэгыйф хэдислэргэ таянган, яки 96y Хэнифэдэн соц яшэгэн галимнэр аныц эйткэн сYзлэрен безгэ дорес житкермэгэннэр hэм шуца 1^;рэ намазны хэнэфи мэзhэбе буенча башкару дорес тYгел. Беренче чиратта, алар ихрам тэкбирен эйткэн вакытта кул-ларны колак дэрэжэсенэ кадэр кYтэрYне, кыям вакытын-да кулларны кендек астына баглап куюны, намазда бер халэттэн икенче халэткэ ^чкэндэ кулларны кYтэрмэYне, “Фатиха” сYрэсен укып бетергэч “эмин” сYзен кычкырып эйтмичэ, эчтэн генэ эйтYне, имам Коръэнне укыганда оючыныц Коръэн укымавын, сэждэгэ барганда куллар-дан алдан тезлэр белэн таянуны, сэждэдэн торганда ахыр-дан гына жирдэн тезлэрне кYтэрYне пэйгамбэребезнец (Аллаhныц сэламе булсын аца) хэдислэренэ каршы килYен яклап итэлэр. Эле генэ эйтеп Yтелгэн hэм шу-ларга охшаш булган хаталы фикерлэр, кемнэрнецдер гыйлемсезлеге hэм карашларыныц тэгассыплы булуы сэбэпле, моселманнар арасында киц тарала бара. Мэзhэб имамнары фикерлэренец торле булуы риваять ителгэн хэдислэрнец яки аларныц ацлатмаларыныц торлелегенэ бэйле. Эмма hэрбер имамныц да Коръэннэн hэм соннэттэн китерелгэн дэлиллэре бар. Шуца к^;ро билгеле бер имамга ияргэн hэр кеше башка имамнарны да хормэт итэргэ тиеш. Э инде мэзhэблэргэ иярмичэ, турыдан-туры Коръэнгэ hэм соннэткэ ирYчелэр, чынлыкта, соцрак чор -ларга караган яисэ хэзерге заманныц тэкълидне инкарь итYче галимнэренэ ияреп килэлэр. Лэкин аларныц иц аянычлы хаталары - бары тик Yзлэрен генэ хэдислэргэ иярYче дип уйлау hэм Yзлэрен башка моселманнарга кар -шы куеп, алар гына туры юлдан баручы чын моелман дип

( 4

фикер йортYЛоредер. Бу китапныц маскаты - бохослордо яисо CY3 короштерYЛордо нигезле долил булу тYгел, фокать хэнэфи MO3ho6e буенча намаз уку тортибено бойле булган Коръоннон 1юм сонноттон килгон кайбер долиллорне ацлатып биру Шушы теманы яктырткан 1юм бик куп долиллорне Y3 эчено алган гароп телендо язылган китаплар оз тYгел. Эмма гароп телен белмоY 1юм ул китапларныц ти-ражлары кечкено булу собопле, ^пчелек алар белон таны-ша алмый. Укучыларга шушы хезмотне токъдим итеп, без мошhYДYрт имам арасыннан берсено иярYчелорго карата белемсезлек 1юм долилсезлек аркасында булган тискоре караш юкка чыгар дигон ометто калабыз. I юм бу китапчык-та китерелгон барлык ходислорнец дорес булганын 1юм аларныц барысыныц да, ходис галимноре фикере буенча, шоригать хокемнорен чыгаруда кулланырга яраклы булу-ларын ассызыклыйсыбыз кило.

         Саед Дамир Шагавиев, Русия Ислам Университетыныц теология факультеты деканы (Казан)

5 )

                1. НАМАЗНЫЦ РЭКЕНН8РЕ.





  Фарыз йэ сеннэт¹ намазларыныц алты рекене, ягъни алты терэге бар. Рекеннэрнец берсен генэ булса да бозу яисэ калдыру - намазны боза, :Ьэм шул намазны яцадан башкарырга кирэк була.
  Намазныц рекеннэре:
  1)  Тэкбир эл-ихрам яки тэкбир эл-ифтитэх — намазга керу Тэкбир эл-ихрам ният кылып “АллаhY экбэр” дип эйткэн вакытта кул учларын колаклар дэрэжэсенэ хэтле уторен башка-рыла. Беренчедэн, шуны эйтергэ кирэк, тэкбир эл-ихрам вакытында кул кYтэрY вэжиб гамэл булып саналмый, э сеннэт булып тора. Икенчедэн, “АллаhY экбэр” дигэн тэгъбир намазныц важибе булып тора, эмма аныц уры-нына башка тэгъбирлэр дэ рехсэт ителэ, мэсэлэн “Аллаhу эгъзэм” яки “Эр-Рахмэну экбэр”. Эченчедэн, тэкбир эл-ихрамны билгеле бер ният кылмыйча hэм берYк вакытта югарыда санап Yтелгэн рехсэт ителгэн тэгъбирлэрнец берсен эйтмичэ Yтэп булмый. Эмма башка жемлэлэрдэн аермалы буларак, “Аллаhу экбэр”не эйтY яхшырак булып санала.
   Дэлил: Коръэн. Аж'жбы Тэгалэ эйтте: «1юм Раббыцны олугъла»»² ³. Сеннэт. Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Намазга торасыц икэн, камил рэвештэ тэhарэт ал, йезец белэн кый-блага юнэл hэм “АллаhY экбэр” дип эйт”3.
   2)  Кыям — намаз эчендэ Коръэн укыганда ая^рэ тору.
  Дэлил. Коръэн. Аж'жбы Тэгалэ эйтте: «1юм Аллаh кар -шында хошугълы^бэнчелекле булып торыгыз»»⁴. Сеннэт. Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Намазыцны ая^рэ торып укы,

¹ Сеннэт намазларына сеннэт меэккэдэ 11эм нэфел намазлары керэ.

²74:3.

³ 96y Херэйрэдэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 6667) hэм Меслим (№ 397) хэдислэр жыентыкларыннан.

⁴ 2:238.

( 6

булдыра алмасац — утырып укы, аны да булдыра алмасац — кырын ятып укы”⁵.
   3)   Кыйраот — намаз эчендэ Коръэн уку.
  Долил. Коръэн. Аллаhы Тэгалэ эйтте: «Коръэннэн сезгэ жицел булганнарны укыгыз»»⁶. Соннэт. “Пэйгамбэребез (с.) намазны игътибарсыз укыган кешегэ: “Намазга торасыц икэн, камил рэвештэ тэhарэт ал, йезец белэн кыйблага юнэл 11эм “АллаhY экбэр” дип башла, аннан соц Коръэннэн сица жицел булганын укы, аннан соц рекугькэ китеп, анда тынычланганчы тор...” дип эйтте”⁷.
   4)   Ре^гъ — билне бегеп иелу
  Долил. Коръэн. Аллаhы Тэгалээйтте:«Эй, иман китерYчелэр! Poi<Y;i'b hэм сэждэ кылыгыз»»⁸. Соннэт. “Пэйгамбэребез (с.) намазны игътибарсыз укыган кешегэ: “Намазга торасыц икэн, “АллаhY экбэр” дип башла, аннан соц Коръэннэн сица жицел булганын укы, аннан соц ре^гькэ китеп, анда тынычланганчы тор...” дип эйтте”⁹.
   5)   Сощдо — мацгайны жиргэ тидереп иелу
  Долил. Коръэн. Аллаhы Тэгалээйтте:«Эй, иман китерYчелэр! Ре^гь hэм сэждэ кылыгыз»¹⁰. Соннэт. “Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Мица жиде сеяк белэн сэждэ кылырга боерылды: мацгай, учлар, тезлэр hэм аяк очлары белэн”¹¹.
     6)       Кагъдо охыйра — намаз ахырында тэшэhhYД укырга житэрлек булган вакытны утырып тору.
  Долил. Соннэт. Пэйгамбэребез (с.) Ибне Габбасны (р.) ку-


⁵ Гыймран ибне Хесэеннэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 1117), Термези (371) hsM 96y Дэвыт (№ 952) хэдислэр жыентыкларыннан.

⁶ 73:20.

⁷ 96y Херэйрэдэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 715), Меслим (№ 602) hэм 96y Дэвыт (№ 730) хэдислэр жыентыкларыннан.

⁸ Соннэт намазларына соннэт моэккэдэ h9M нэфел намазлары керэ.

⁹ 96y Херэйрэдэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 715), Меслим (№ 602) hэм 96y Дэвыт (№ 730) хэдислэр жыентыкларыннан.

¹⁰ 22:77.

¹¹ Ибне Габбэстэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 812), Меслим (№490) hэм Термези (№ 273) хэдислэр жыентыкларыннан.

7 )

лыннан алды Нэм аца тэшэhhYДне ейрэтеп, шулай дип эйтте: “Кагьдэ эхыйраны тэмам кыласыц икэн, намазыц тэмам була. Торасыц килсэ — торып китэсец, утырасыц килсэ — утырып каласыц”¹².





                2. НАМАЗ УКУ Р8ВЕШЕ.





            Ният.



  Намаз укырга жыенган меселман калебе белэн ният кы-лырга тиеш. Ният укылачак намазныц исемен, терен hэм кылу рэвешен билгелэргэ тиеш.
  Мисал: “Ният кылдым ейлэ намазын (исеме) вакытында (тере) имамга оеп (кылу рэвеше) укырга”.
  Ният белэн тэкбир арасында вакыт аралыгы калырга тиеш тYгел, тэкбир¹³ эйтелY вакыты ният кылган вакытка туры килергэ тиеш.
  Куцелдэн генэ ният кылу авыр булса, яки ниятне сYзлэр белэн эйтY ^целне тынычландырса, меселманга ниятне сYзлэр белэн эйтY рехсэт ителэ. Кайбер галимнэр эйтYенчэ, ниятне сYзлэр белэн эйтY сеннэттер.

  Долил.

  Соннэт. Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Дереслектэ, гамэллэр ниятлэргэ ^рэдер hэм, дереслектэ, Нор кешегэ фэкать ниятенэ карап бирелер. Денья максаты йэ берэр хатын-кызга никахланыр ечен Нижрэт кылган кемсэгэ Нижрэте, телэгэн нэрсэ ечен булыр”¹⁴.


¹² Ибне Габбэстэн (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 812), Меслим (№490) hsM Термези (№ 273) хэдислэр ^ыентыкларыннан.

¹³ Тэкбир - “A^ahY экбэр” - дип эйту

¹⁴ Гомэр ибн Эл-Хаттабтан (р.) тапшырылган хэдис; Бохари (№ 1) hэм Меслим (№ 1) хэдислэр жыентыкларыннан.

( 8

            Тэкбир эйткэндэ кулларны кутэру.


  Тэкбир эйткэндэ кулларны KYT9pY- Бармакларны бер-берсенэ артык кысып йэ бер - берсеннэн артык ерак тоткан килеш кулларны кYтэрY дэрес булмый. Бармаклар уртача бер хэлдэ ачылган килеш hэм учларныц эчке ягы кыйбла-га таба борылган килеш ^тэрелергэ тиеш¹⁵.
  Делил.
  Соннэт. “Пэйгамбэребез (с.) тэкбир эйткэндэ бармакла-рын ачкан килеш кулларын ^тэрэдер иде”¹⁶ ¹⁷.
  Кул учлары колаклар белэн бер дэрэжэгэ житкэнче ^тэрелэ. Шул рэвешле, бу гамэл имам артыннан оеп торган сацгырау кешегэ намаз башланганын ацларга ярдэм итэ. Имам учларын ицбашлары дэрэжэсенэ хэтле генэ ^тэрсэ, сацгырау кеше намаз башлануын сизмэскэ дэ мэмкин, чэнки ул имамныц кул ^тэргэнен ^рмичэ кала. Хэнэфи мэзhэбендэге мэшhYP бер имам Эс-Сэрхаси фикере буен-ча, бу эшне камил рэвештэ YтэY эчен баш бармакларныц очы белэн колак йомшагына тидерY кирэк. Э кулларны колактан эскэрэк кYтэрY яки ицбашыннан астарак кYтэрY мокруИтыр- .
  Делил.
  Соннэт. “Пэйгамбэребез (с.) тэкбир эйткэндэ учларын ко-лаклар белэн бер дэрэжэдэ булганчы ^тэрэдер иде”¹⁸.
  Башка хэдислэрдэ Пэйгамбэребез (с.) кул учларын ицбашлары дэрэжэсенэ хэтле генэ ^тэргэне турында да эйтелэ. Шул хэдислэрдэн берсен риваять иткэн Вэил ибне Хэжер (р.) Пэйгамбэребезнец (с.) башта кул учларын кола-клар белэн бер дэрэжэдэ булганчыга хэтле ^тэргэнен, э соцыннан ицбашлары дэрэжэсенэ хэтле генэ ^тэргэнен

¹⁵Карагыз: Вэ11бэ Эз-Зехэйли. “Фикь^ Эл-Ислэми вэ эдиллэтуЬ” 2 жилд, 872 сахифэ.

¹⁶ 96y Херайрадан (р.) тапшырылган хэдис; Термези (№ 222) хэдислэр жыентыгыннан.

¹⁷ Карагыз: Эл-Ьинди Э. Фэтэвэ Эт-Татархания 1нче жилд, 270нче, 357нче сэхифэлэр.

¹⁸ Мэлик ибне Хувэйристэн (р.) тапшырылган хэдис; Меслим (№ 390,391) хэдислэр жыентыгыннан, шул ук мэгьнэдэ № 401 хэдис тэ килэ.

9 )

бэян итэ hoM шул вакытта Пэйгамбэребез (с.) борныс¹⁹ дигэн киемгэ киенгэн булган икэнлеген ацлата. hoM бор -нысны кимэгэн чакта колакларга хэтле ^тэргэнен эйтэ²⁰. Моннан нэтиж,э ясап, борныс дигэн киеме тэшеп китеп гэYрэте ачылып китмэсен дип Пэйгамбэребез (с.) борныс кигэн очракларда кул учларын ицбашларына хэтле генэ ^тэргэнен ацларга була.
 Хатын-кызлар кеше игътибарын Yзлэренэ ж,элеп итмэс эчен кул учларын ицбашларына хэтле генэ ^тэрэлэр. Дини мэрэсимнэрдэ хатын-кызларныц яшерен hэм оя-лучан булуы игътибарга алынганга ^рэ, алар тэкбир эйткэндэ кул учларын ицбашларына хэтле генэ ^тэреп hэм сэж,дэ кылганда кулларын гэYДэлэренэ кысыбрак то -тып, култык асларын ачып куймыйлар.
 Дэлил.
 Сеннэт. “Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Йэ, Ибне Хэжер! Намаз укырга керешкэндэ, кулларыцны колакларга хэтле 1^ гэр, э хатын-кызлар кулларын ^крэк турысына хэтле ^тэрсеннэр”²¹.


            Кулларны баглау равеше.


 Кулларны баглаганда уц кул сул кул эстенэ куелып, кендек астында урнаштырыла. Сул кулныц белэзеге уц кулныц учы эчендэ булып, уц кулныц баш hэм чэнти бар -маклары сул кулныц белэзеген кочып тотарга тиешлэр.
 Дэлил.
 Сеннэт. Вэил ибне Хэжернец (р.) этисеннэн тапшырыла. Ул эйтте: “Мин Пэйгамбэребезнец (с.) намаз укыганда уц кулын сул кулы эстенэ баглап, кендек астына куеп укы-


¹⁹ Борныс - гарэплэрдэ ак йоннан ясалган hsM кигэндэ ицбашлар еслэрен каплап киелэ торган

ждцсез башлыклы озын бер кием.

²⁰ Вэил ибне Хежердэн (р.) тапшырылган хэдис; Тэхави. “Мэгани эл-эсэр” № 1136.

²¹ Вэил ибне Хежердэн (р.) тапшырылган хэдис; Тэбэрани “Эл-мегъж,эм эл-кэбир” № 17497.

( 10

ганын KYpgeM”²². Бу хэдиснен тапшыру чылбыры яхшы (“хэсэн”)²³.
  Пэйгамбэребез (с.) эйтте: “Дэреслектэ, ун кулны сул кул эстенэ баглап, кендек астына кую — сэннэттер”²⁴. Бу хэдиснен чылбырында Эхмэт ибне Хэнбэл хэзрэтлэре, хэтере начар булганга, гаж,из тапшыручы дип сана-ган Габдеррахмэн ибне Исхак бар. Эмма, алай булса да, Габдеррахмэнне ялганчы дип эйтеп булмый. Эшраф Гали эт-Тэхэнэви бу хэдисне “хэсэн” (яхшы) дип таныган²⁵.
  06y Мэхэммэд Эл-Гайни эйтте: “Кулларны кендек астына баглап кую Аллаhы Тэгалэне олылаунын ачык ^рсэткече булып тора, чэнки кулларнын элеге торышы хэкемдарлар алдында басып торучыларга хас”²⁶.


            Сэнэ догасын уку.


  Намаз башында беренче рэкэгатьтэ сэнэ догасы укыла: “Сэбехэнэкэ ЛлаhYммэ вэ бихэмдикэ вэ тэбэракэ смукэ вэ тэгалэ ж,эддYкэ вэ лэ илэhэ гайрук”. Шушы доганы имам да, анын артындагылар дэ эчтэн укыйлар.
  Делил.
  Коръэн. “Кыямда торган вакытта Раббына тэсбих-хэмед эйт”²⁷.
  Соннэт. Риваять ителэ ки: Пэйгамбэребез (с.) тэнлэ на-мазга торып, тэкбир эйткэннэн сон “Сэбехэнэкэ ЛлаhYммэ вэ бихэмдикэ вэ тэбэракэ смукэ вэ тэгалэ ж,эддYкэ вэ лэ илэhэ гайрук” - дип эйтэдер иде”²⁸.

²²Ибне 96y Шэйбэ “Эл-месэннэф” № 3938.

²³ Эл-Хафиз Эл-Касыйм ибне Котлыбога hsM Меххэммэд Эт-Тайиб Эл-Мэдэни ошбу хэдиснец иснадын, ягъни тапшыру чылбырын “хэсэн” (яхшы) дип тапканнар.

²⁴ Бу сYзлэрне Гали ибне ЭбY Талиб (р.) эйтте; ЭбY Дэвыт хэдислэр жыентыгыннан, № 756.

²⁵ Тегэлрэк эт-Тэхэнэвинец “Иглээ эс-сенэн” № 676 карагыз.

²⁶ Карагыз: Эл-Гайни “Эл-биная”, 2 жилд, 210 сэхифэ.

²⁷ 52:48.

²⁸ ЭбY Сэгыйд Эл-Хедридэн (р.) тапшырылган хэдис; ЭбY Дэвыт (№775), Термези (№242) hэм Ибне Мэжэ (№804) хэдислэр жыентыкларыннан.

11 )